تمیزکننده ها: 

رايج‌ترين ماده اي كه از آن ، به عنوان سفيد كننده استفاده مي‌شود، آب ژاول است. ماده اصلي و موثر در آب ژاول ، هيپوكلريت سديم (NaOCl) است. هيپوكلريت سديم ، تركيبي فوق‌العاده قوي است كه درصد خيلي كمي از آن (5 درصد) را در آب حل مي‌كنند و با نام‌هاي مختلف و به عنوان سفيد كننده به بازار عرضه مي‌كنند. بنابراين سفيد كننده‌ها و آب ژاول ، همان محلول 5 درصد هيپوكلريت سديم هستند.

مزيت آب ژاول اين است كه خاصيت ضدعفوني كننده نيز دارد، زيرا يك سفيدكننده كلردار است. افزودن مقدار كمي پربورات به آب ژاول ، قدرت سفيدكنندگي آن را افزايش مي‌دهد. البته بايد توجه داشت كه محلول هيپوكلريت سديم ، ناپايدار است و در مجاورت نور و گرما ، يون ^-OCl تجزيه شده، اكسيژن آزاد مي‌كند و در نتيجه از شدت عمل آن كاسته مي‌شود. لذا بايذ آن را در ظروف مات و نيز دور از گرما نگهداري كرد. همچنين بهتر است محلول‌هاي تازه استفاده شود، زيرا بهر حال در اثر ماندن بسادگي تجزيه مي‌شود.

NaOCl ----> NaCl + O₂

روش‌هاي تهيه آب ژاول

واكنش سود سوزآور با گاز كلر

متداول‌ترين روش براي تهيه هيپوكلريت سديم ، عبارت از عبور دادن گاز كلر از درون محلول قليايي سديم هيدروكسيد مي‌باشد كه در نتيجه آن ، كلر بطور همزمان هم اكسيد ( به فرم ^-OCl ) و هم احيا ( به فرم ^-Cl ) مي‌گردد. فرمول واكنش به شرح زير است:

Cl₂ + 2NaOH ----> NaCl + NaOCl + H₂O

الكتروليز محلول NaCl

روش وسيع ديگري كه براي تهيه هيپوكلريت سديم استفاده مي‌شود، الكتروليز محلول غليظ نمك سديم كلريد است. اين سلولهاي الكتروليتي ، ديافراگم يا غشائي نداشته و در جريان بالا و در محلولي نسبتا خنثي بكار گرفته مي‌شوند. اين سلول‌ها جهت بكار گيري در درجه حرارت پائين طراحي مي‌شوند كه محلول سود سوزآور كاتد را به تماس با كلر متصاعد شده از آند در مي‌آوردند.

واكنش سديم بي‌كربنات با كلسيم هيپوكلريت

روش ديگري براي تهيه سديم هيپوكلريت مي‌باشد كه فرمول واكنش به شرح زير مي‌باشد:

Na₂CO₃ + Ca(OCl)₂ ----> 2NaOCl + CaCO₃

قدرت اكسيدكنندگي سديم هيپوكلريت

بطور كلي ، سفيد كننده ، در واقع يك عامل اكسيد كننده مي‌باشد. فعاليت آن ، به اين وسيله اندازه گيري مي‌شود كه چه مقدار كلر قابل دسترسي وجود دارد. كلر فعال (كلر قابل دسترس) اندازه اي از قدرت اكسيدكنندگي كلر موجود در سفيد كننده مي‌باشد. در پودرهاي سفيد كننده CaOCl₂ مقدار كلر قابل دسترس همان درصد كلر در پودر مي‌باشد.

اما در سديم هيپوكلريت مقدار كلر قابل دسترس دو برابر در صد موجود در پودرهاي سفيد كننده مي‌باشد. زيرا قدرت اكسيدكنندگي ^-OCl دو برابر اكسيدكنندگي Cl₂ است. احياي ^-OCl (كلر با اكسايش +1) به ^-Cl (كلر با اكسايش -1) با دو الكترون انجام مي‌شود، در حاليكه احياي Cl₂ به ^-Cl با يك الكترون براي هر كلر انجام مي‌گيرد.

كاربردهاي آب ژاول

بعنوان ضد عفوني كننده

محلول هيپوكلريت (آب ژاول) تمام ميكروب‌ها اعم از قارچ ، ويروس و باكتري را نابود مي‌كند. از اين بعنوان يك ضد عفوني كننده و ماده دفع بو در لبنياتها ، مخازن آب ، دفع فاضلاب‌ها و براي اهداف خانگي از قبيل ضد عفوني كردن لگن‌ها و وان حمام ، لباس‌ها ، آشپزخانه و... مناسب است و نيز از آن ، در ضد عفوني كردن آزمايشگاههايي كه در معرض ويروس هپاتيت هستند (مثل همودياليز) و اماكن تهيه و توزيع مواد غذايي استفاده مي‌شود.

همچنين از محلول رقيق‌تر آن در شستشوي زخم‌هاي آلوده كه باز تازه نباشند، استفاده مي‌شود. در طول جنگ جهاني اول ، در معالجه زخم‌ها بعنوان محلول ضد عفوني كننده و التيام‌بخش مورد استفاده قرار گرفته بود. استفاده از آب ژاول در لباسشويي و براي ضد عفوني كردن لباس‌ها توصيه مي‌شود. حتي خود لباسشويي را هم مي‌تواند با آب ژاول و آب داغ ضد عفوني كنيد. بدين ترتيب كه مقداري آب ژاول را درون لباسشويي ريخته و بگذاريد تا با آب داغ (بدون لباس) ده دقيقه كار كند.

بعنوان سفيد كننده و لكه‌بر

همانطور كه قبلا ذكر شد، ماده اوليه اكثر سفيد كننده‌ها كه در قديم به آب ژاول معروف بوده‌اند، هيپوكلريت سديم است. آب ژاول براي پاك كردن لكه‌هاي كپك ، خون ، قهوه ، تنباكو ، آب ميوه و بسياري ديگر از لكه‌ها مناسب است. براي از بين بردن اين لكه‌ها ، يك قاشق آب ژاول را در يك ليوان آب بريزيد و به كمك قطره چكان روي لكه بريزيد. آب ژاول بعنوان سفيد كننده براي پنبه ، كتان ، چتائي ، ابريشم مصنوعي ، خمير كاغذ و مركبات مفيد است در حقيقت بيشترين كلر خريداري شده جهت سفيد كردن محصولات سلولزي قبل از استفاده به هيپوكلريت تغيير داده مي‌شود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: